دیرنیش
۲۱ فوریه از طرف سازمان یونسکو به عنوان روز جھانی زبان مادری نامگذاری شده است. دلیل این نامگذاری این است که در چنین روزی در سال ۱۹۵۲ تعداد زیادی دانشجوی بنگالی در پاکستان شرقی آنزمان و در بنگلادش کنونی در تظاھراتی خواستار برسمیت شناختن زبان بنگالی از طرف دولت پاکستان شدند. اما دولت پاکستان بجای تن دادن به خواستھای برحق بنگالی ھا بسمت تظاھرات کنندگان بنگالی آتش گشود که در نتیجه تعداد بسیاری کشته و یا زخمی شدند.
یونسکو از سال ۱۹۹۹ این روز را به عنوان روز جھانی زبان مادری نامگذاری کرد. ھدف از نامگذاری این روز کمک به برسمیت شناختن تنوع زبانی و فرھنگی است. مجمع عمومی سازمان ملل متحد نیز به دلیل اھمیت این روز سال ۲۰۰۸ را سال جھانی زبانھا اعلام کرد.
«زبان‌ها روح بشریت هستند. زبان‌ها میراث معنوی بشریت هستند، زاده می‌شوند، تکامل مى‌یابند و در برخى موارد محکوم به نابودی می‌شوند. اگر تلاش خود را براى نجات زبان‌ها آغاز کنیم، به سود ماست. باید تمامی سعی خود را برای مراقبت از زبان‌ها بکار گیریم و این در سایه سیستم آموزشى چند زبانه محقق خواهد شد…»
این بخشى از سخنرانی مدیر کل یونسکو در مراسم روز جهانی زبان مادری در سال ۲۰۰۴ است.
زبان و فرھنگ ھویت انسان را شکل می دھد. از طریق زبان مادری انسان شخصیت خود را به دیگران نشان می دھد، احساسات درونی خویش را بیان کرده و عقاید خود را به دیگران منتقل می کند. زبان افکار انسانھا را شکل می دھد. توسط زبان است که انسان داده ھای علمی خویش را رشد می دھد. تسلط بر زبان مادری رشد و شکوفایی فردی را به همراه دارد و سلب آن نیز موجب عدم موفقیت فردی می شود. چنانکه زبان جامعه ای سلب شود عموم افراد جامعه و در نتیجه کل آن جامعه دچار عقب ماندگی می شود. اتفاقی که در مناطق غیر فارس نشین ایران افتاده است.
در ایران آموزش اجباری به زبان فارسی به ملل غیر فارس تحمیل شده است و در نتیجه حق یادگیری زبان مادری ۷۰ درصد شهروندان کشور از آنان سلب شده است. این یعنی قتل عام زبانھا، فرھنگھا و ھویت ھای ملل غیر فارس. این در حالیست که در جهان متمدن اھمیت و نقش زبان را درک کردہ است. چنانکه حتی کودکان مھاجر بلوچ، فارس، ترک، عرب و کرد حق آموزش به زبان مادری را در کشورهای غربی دارند و امکانات آن برایشان فراھم می شود. اما ھمین کودکان در سرزمین آبا و اجدادی خویش در ایران از یادگیری و آموزش بزبان مادری محروم ھستند چون حاکمانی ظالم ھژمونی ملت خویش را به آنھا تحمیل کرده اند و به هر قیمتی می خواهند بر آنان حکومت کنند.
این در حالیست که حتی اصل ۱۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی تدریس زبانهای غیر فارسی را آزاد شمرده است ولی رژیم فاشیستی و ارتجاعی جمهوری اسلامی مانند بسیاری از اصول معوقه قانون اساسی ناقص خود از اجرای اصل ۱۵ نیز طفره می رود. بدون شک ممنوعیت زبانھای ملل تحت ستم توسط رژیمھای پھلوی و جمھوری اسلامی در راستای تثبیت سیاست غیر انسانی و فاشیستی آسیمیلاسیون در زبان و فرھنگ فارسی بوده و است. بنابرین ما باید زبانھای مادری خویش را پاس بداریم و نگذاریم تا زبانھای مادری مان نابود شوند تا بتوانیم آنها را به نسلھای بعدی انتقال دھیم.
یکی ار اهداف اصلی «ائتلاف دموکراتیک ملت ها در ایران» احقاق حق آموزش به زبانھای مادری و رسمی شدن زبانھای ملل تحت ستم ملی در سرزمینھای تاریخی شان می باشد. از آنجایی که تحقق این مطالبه اساسی در چھارچوب رژیم فاشیستی جمھوری اسلامی ممکن نیست لذا ما معتقدیم تنها با سرنگونی این رژیم و حاکمیت اراده ملل تحت ستم برسرزمینهای خویش این مهم می تواند محقق شود.
ائتلاف دمکراتیک ملت ها در ایران
۲ اسفند ۱۴۰۲
بلوچستان راجی تپاکی گَل
تشکیلات مقاومت ملی آزربایجان – دیرنیش
جنبش دانشجویی آزربایجان – آزوح
حرکه النضال العربی الاحواز – اسملا
حزب دمکرات آزربایجان جنوبی- گآدپ
حزب راه آزادی قشقایی – قایی
حزب مرکزی آزربایجان – آ‌م‌پ